Sociale innovatie verandert de zorg

Een ingrijpende sociale innovatie is om zorg niet meer te verlenen en de daarbij behorende morele dillema's en botsende waarden te bespreken: Mogen we afzien van zorg als een dement iemand niet geholpen wil worden? Als de capaciteit in geld en mensen te krap is: welke zorg krijgt dan voorrang en wie bepaalt dat?

In veel kleinschalige pilots zien we dat er energie en zin ontstaat wanneer de focus ligt op kwaliteit van leven. Andere zorg of minder zorg gaat gelukkig vaak heel goed samen met meer kwaliteit van leven. Dat komt omdat veel mensen het liefst de regiehouden en in hun eigen vertrouwde omgeving willen blijven, in contact met anderen.

Ook onder de oppervlakte borrelt het

Meestal is er geen acute crisis in de zorg maar eerder een geleidelijk aanrollende crisis. Bij ongewijzigd beleid stevenen we af op een zorg die niet meer te betalen en niet meer te bemensen is. Zorg die alleen gevonden wordt door talige burgers met vaardigheden. Er ontstaat dan een samenleving waarbij de kwaliteit van leven achteruit gaat. Steeds meer mensen zien dit. De commissie Werken in de Zorg schreef dit rapport over een leven lang ontwikkelen. Daarvoor gelden deze vier uitgangspunten:

1. Begin met het waarom van de innovatie: wat levert het op?
2. Zorg dat innovaties arbeidsbesparend zijn.
3. Werk regionaal samen en los zo problemen op.
4. Initieer een maatschappelijk dialoog over zorg en welzijn en maak een vertaling naar technologische innovatie.

Verken de spanningsvelden

Om gericht te sturen op sociale innovatie is het goed de spanningsvelden met de andere gebieden van innovatie te verkennen. De volgende vragen helpen jou bij het verkennen van de spanningsvelden rondom sociale innovatie:

• Hoe benutten we de kennis en ervaring van de zorgprofessional en van de cliënt?

Spanningsveld sociale innovatie - procesinnovatie

• Als je anders wil samenwerken: welke routing en processen heb je dan nodig?
• Hoe raken die taakverdelingen en processen (denk aan een verwijzingsproces, triageproces of roosterproces) aan professionele identiteit, beroepseer en zingeving?
• Kunnen we nieuwe taakverdelingen zo inrichten dat professionals zoveel mogelijk bezig kunnen zijn met wat hen beroepseer en werkplezier geeft?
• Hoe raakt sociale innovatie de manier waarop we elkaar ontmoeten? Hoe verstaan we dan elkaars perspectief? Vertrouwen we elkaar?
• Vragen andere technieken andere vaardigheden en opleidingen? Verandert de innovatie ons vak?

Spanningsveld sociale innovatie - technologische innovatie

• Als we meer gaan coachen of regionaal willen werken, welke technologische innovaties hebben we dan nodig? Slimme logistiek, apps, AI-ondersteuning, GPS of iets anders.
• Als we meer eigen regie en sociaal contact willen, welke technieken zijn dan helpend of juist bedreigend?
• Kan techniek helpen om de tweedeling van vaardigen en niet vaardigen te verkleinen?
• Kan techniek de inhoud en kwaliteit van ons werk en de contacten in ons werk versterken? 
• Wat betekent technologische innovatie voor onze benodigde vaardigheden en opleidingen?
• Waar draagt nieuwe techniek bij aan een vermindering van zorg en kosten en waar leidt het juist aan een vermeerdering?

Wil je ook de mogelijkheden van innovatie onderzoeken voor jouw organisatie? Wij denken graag met je mee.