De afgelopen jaren is er sterk ingezet op digitalisering in de zorg. We stevenen immers af op een personeelstekort en de gedachte is dat digitalisering ervoor zorgt dat we met minder personeel voor meer mensen kunnen zorgen. Er is een reeks rapporten verschenen die aanbevelingen doen over hoe we de digitalisering kunnen versnellen en uit de pilot fase geraken. Tegelijkertijd laat nog geen enkel rapport zien dat er als gevolg van digitalisering serieus meer mensen geholpen worden met minder personeel. Zelfs in het Vilans rapport 13 tijdsbesparende zorgtechnologieën staat dit niet klip en klaar.
Hoe kan het dat we nog steeds niet meer mensen helpen met minder personeel?
Voorts houdt zich dagelijks bezig met het implementeren van innovaties in de zorg. Daarbij kan het gaan om het ontwikkelen van nieuwe digitale diensten, het implementeren van bestaande toepassingen en technieken in de werkprocessen en/of sociale innovatie, al dan niet gerelateerd aan digitale innovatie. Onze observatie is dat op instellingsniveau veelal hetzelfde gebeurt als op rijksniveau. Er wordt gedacht vanuit haalbare, concrete, korte termijn doelen gericht op een specifieke applicatie. Zo is er in de wijkverpleging ingezet op beeldschermzorg, medicijndispensers en leefstijlmonitoring, in de ziekenhuiszorg op thuismonitoring van hartpatiënten en in de ouderenzorg op de inzet van incontinentiemateriaal, om een paar voorbeelden te noemen. Als die applicaties geëvalueerd worden is duidelijk dat een deel van de patiënten of cliënten daar zeker voordeel bij heeft. Bijvoorbeeld omdat ze het fijn vinden minder afhankelijk van anderen te zijn of omdat hartfalen eerder gesignaleerd wordt. Maar als we kijken welk percentage van de zorgontvangers gebruik maakt van deze toepassingen, dan kan dat nooit voldoende impact op het totale personeelsbestand hebben. In evaluaties en businesscases worden vaak de 10 minutenbesparingen bij elkaar opgeteld als tijdswinst. Maar 10 minuten tijdswinst voor een professional leidt niet per definitie tot het helpen van een extra cliënt. Bovendien kost het hen tijd om de techniek onder de knie te krijgen en de administratie eromheen te regelen. Vooral wanneer ze het zo weinig doen dat er niet snel een routine ontstaat. Onder de deelnemers aan de SET subsidies voor digitalisering van de zorg thuis, is een veelgehoord geluid dan ook dat de tijdsinvestering in het implementeren en toepassen groter is dan de tijdswinst die het in het primaire proces oplevert.
"Een veelgehoord geluid is dat de tijdsinvestering in het implementeren en toepassen groter is dan de tijdswinst die het in het primaire proces oplevert"
Op populatieniveau geldt dat monitoring thuis weliswaar ziekenhuisopnamen kan voorkomen, maar ook vaak extra zorgen en vragen genereert die het aantal polibezoeken, telefonisch consulten en/of de vraag naar aanvullende diagnostiek laten toenemen. Bovendien, hoe cynisch dat ook mag klinken, iedere verbetering in preventie en kwaliteit van zorg leidt tot verlenging van leven en daarmee in de meeste gevallen tot groei van de zorgvraag. Toen wij minder oud werden hadden we veel minder last van dementie. En dit noodzaakt ons een stijgende zorgvraag te vervullen met minder mensen.
Deze blog laat uitkomen hoe het komt dat we nog steeds niet meer mensen helpen met minder personeel. In de volgende blogs van deze reeks gaan we in op de vragen:
- Wat maakt dat het succes van Denemarken niet herhaald wordt in Nederland?
- Hoe kunnen we zorgen dat digitale toepassingen niet alleen de kwaliteit verbeteren maar ook personeel uitsparen?
